Je kan de tekst van Fratelli Tutti in het Nederlands hier downloaden.
Waaraan tijd besteden als men niet naar buiten mag? Uiteraard, en onder andere, aan het lezen !
En waarom niet een tekst « uitspitten » die veeleisend is? Een tekst die men weinig leest zelfs als men een fervent christen is. Een tekst die men ‘’encycliek’’ noemt, waarmee een paus zijn visie op de wereld uitdrukt over een bepaald of algemeen punt. We zeggen misschien: te technisch, te zwaar, waarschijnlijk door meerdere personen geschreven – zoveel excuses om niet te lezen.
Een Franse vriend, atheïst en nogal antiklerikaal, schrijver, vertaler en redacteur, belde me een paar dagen geleden op met de vraag:
Heb je Fratelli tutti gelezen? Het is de beste tekst die in jaren is geschreven over de menselijke ingesteldheid, en de krachtigste die tegenwoordig is geschreven over de huidige toestand van de wereld. Meestal hou ik niet van pausen, maar petje af voor Franciscus!
Dat we door lezers « van de andere kant » worden uitgenodigd om naar onze eigen achtergrond te kijken lijkt me heel interessant.
Copyright Vatican
Sociale leer
Ik geef hier geen samenvatting van de tekst, die inderdaad bewonderenswaardig is, maar wijs er gewoon op dat wat hij samenbrengt en actualiseert, de « sociale leer van de Kerk » wordt genoemd. Dit door de schat aan onderrichtingen die erin zitten en dat sinds de kerkvaders (zie bijvoorbeeld Sint Basilius de Grote uit de 4de eeuw) en vooral sinds de encycliek Rerum Novarum van Leo XIII, die in 1891 werd geschreven in de context van een waanzinnige industrialisatie van Europa met alle sociale dramatische gevolgen die dat met zich meebracht.
Sindsdien hebben de pausen ongeveer om de tien jaar hun persoonlijke synthese geschreven met eigen verdieping van dit standpunt dat te weinig bekend is bij christenen (en katholieken) zelf. Ik denk hierbij aan het Laborem exercens van de Heilige Johannes-Paulus II (1981) of, vergelijkbaar van dezelfde paus, aan Centesimus annus (1991, voor het eeuwfeest van de encycliek van Leo XIII). Twee teksten die de ervaring en het nadenken van de Poolse paus weergeven over het recht op werk, alsook over kapitaalsbezit, aandelenbezit van werknemers, het afstand nemen van systemen zoals collectivistisch en liberaal. Het werk, zo zei hij, geeft recht op een zekere eigendom van het werktuig, op het kapitaal dus.
Weten we dat ons geloof zo kritisch is over bepaalde principes die we als heilig zouden kunnen beschouwen, zoals die van privébezit? Dit kan alleen maar te rechtvaardigen zijn door de universele bestemming van goederen (de goederen van de aarde – denken we aan basisbehoeften zoals water, voedsel, huisvesting, maar ook onderwijs, etc. – die in wezen voor iedereen bestemd zijn) te redden. « Het recht op privé-eigendom kan alleen worden beschouwd als een secundair natuurrecht en afgeleid van het principe van de universele bestemming van de gecreëerde goederen; dit heeft zeer concrete gevolgen die zich zullen weerspiegelen in het functioneren van de samenleving. Vaak komt het voor dat de secundaire rechten de bovenhand nemen op de prioritaire- en oorspronkelijke rechten en deze hun praktische reikwijdte ontnemen », merkt en betreurt Franciscus (F.T., 120, p.88)
Dit is slechts één voorbeeld van de verrassende synthese die we kunnen lezen in dit document. Een dynamische visie die zich ontvouwt, volledig in overeenstemming met de leer van het Evangelie en van de Kerk, en waarin we tevens haar moderniteit en relevantie herontdekken. Het menselijk wezen zal pas volledig zijn wanneer het zijn hart en armen zal openen voor deze eindeloze hernieuwde uitoefening van universele broederschap aldus de droom van de Poverello van Assisi.
Laten we dus, aangezien we bijna niet buiten mogen, zittend in een goede stoel, met de encycliek in de ene hand en in de andere iets om te schrijven, deze tekst die ons geloof zal voeden, lezen en bewerken. We zullen onze tijd zeker niet verspillen!
Benoît Lobet – Deken van het centrum van Brussel.